इलाम, असोज १४ गते । जिल्लाकै एक मात्र प्राविधिक शिक्षा पढाइ हुने जितपुर उच्चमाध्यमिक विद्यालयमा कृषि प्राविधिक पढ्ने विद्यार्थी सङ्ख्या घट्दै गएको छ ।
चालीसजनाको कोटा रहे तापनि पहिलो वर्ष ३४ र दोस्रो वर्ष २० जना भर्ना भएका थिए । ३४ मध्ये २८ जनाले उत्तीर्ण गरेका थिए । दोस्रो वर्ष २० भर्ना भएकामा १३ जनाले परीक्षा दिइसकेका छन् । अहिले तेस्रो वर्षको भर्ना सुरु भएको छ ।
यसअघि एसएलसी पास गरेकाले मात्र पढ्न पाइने प्राविधिक शिक्षा अहिले आएर एसएलसी फेल भएकाले पनि पढ्न पाउने व्यवस्था छ तर विद्यार्थीले नबुझेको हो कि पढ्ने रहर नगरेको हो । “दुईपटक आवेदन खोल्दासमेत आठजना मात्र भर्ना भएका छन्”–प्राचार्य खडानन्द अधिकारीले भन्नुभयो–“गाउँमै प्राविधिक शिक्षा पढ्न पाउँदा कोटाभन्दा बढी हुनुपर्ने तर प्राविधिक शिक्षाको महत्व नबुझेकाले विद्यार्थी सङ्ख्या बढाउन सकिएन ।”
विद्यालयले साउन १७ गते यस वर्षको प्रवेश परीक्षा लिएकामा आठजना उत्तीर्ण भई भर्ना भएका छन् । असोज ७ गते दोस्रोपटकको प्रवेश परीक्षा लिँदा १५ जना सहभागी भए पनि उनीहरू भने भर्ना भइनसकेको विद्यालयले जनाएको छ ।
प्राविधिक शिक्षा तथा व्यावसायिक तालिम परिषद् (सिटिइभिटी) मार्फत २०६९ सालदेखि सुरु गरिएको पशु विज्ञानसम्बन्धी कक्षामा अहिले कृषि, बागवानीलगायतका विषय थप गरिएको छ । पहिले १५ महिने कोर्ष पूरा गर्नुपर्ने थियो भने अहिले आएर दुई वर्ष पढाइ र तीनमहिने ओजेटी गर्नुपर्ने हुन्छ ।
विद्यालयमा शिक्षक डा निशान्त शाह, वासुदेव कट्टेल, दुर्गा न्यौपाने र सुरेश कट्टेलले शिक्षण गरिरहेका छन् । जिल्लाको प्याङ, जितपुर, गजुरमुखी, नामसालिङ र मङ्गलबारे गाविसका विद्यार्थी प्राविधिक शिक्षा अध्ययन गर्न आएका छन् ।
“अहिले विषय थप गरेर अझ प्रभावकारी बनाउने भन्ने लक्ष्य लिएर व्यापक तयारी गरेका छौँ तर कोटाअनुसार विद्यार्थी नै पुग्दैनन् जस्तो छ”– प्राचार्य अधिकारीको भनाइ छ ।
इलाम सदरमुकामदेखि १७ किलोमिटर पश्चिममा पर्ने जितपुरमा मेची, कोसीको एक मात्र सामुदायिक प्राविधिक शिक्षालय खोलिएको हो । निजी क्षेत्रबाट भने अन्य जिल्लामा थुप्रै शिक्षालय खोलिएका छन् ।
सिटिइभिटीको सामुदायिक विद्यालयमा प्राविधिक शिक्षा कार्यक्रमअन्तर्गत दुई वर्षदेखि भेटेरिनरी (जेटिए) पढाइ सुरु भएको हो ।
“प्रचारप्रसार गर्दा पनि विद्यार्थी पढ्न नआउनु व्यावसायिक शिक्षाको महत्व नबुझ्नु हो”– अधिकारीले भन्नुभयो–“गाउँस्तरमा प्राविधिक शिक्षाको सुरुवात भए पनि यसको महत्व सबै अभिभावक र विद्यार्थीले बुझेका छैनन् ।”
विद्यालयमा विद्यार्थीका लागि प्रयोगशालाको उचित प्रबन्ध, पर्याप्त कक्षा कोठाको व्यवस्थापन, शिक्षकको राम्रो प्रबन्ध गरिए पनि विद्यार्थी आकर्षण बढ्न नसकेको प्राचार्य अधिकारी बताउनुहुन्छ । “पहिलो वर्ष परीक्षा दिने ३४ मध्ये २८ जनाले पास गरे जुन नेपालमै नमुनाका रूपमा रहेको छ”–अधिकारी भन्नुहुन्छ–“देशमै यति धेरै विद्यार्थी उत्तीर्ण गराउन सफल भए पनि विद्यार्थी आकर्षण बढाउन सकिएन ।”
दुई हजार धरौटी, १३ हजार भर्ना शुल्क र मासिक ५०० शुल्कमा विद्यार्थीलाई सहुलियत दिएको छ । सस्तोमा प्राविधिक ज्ञान दिलाउने उद्देश्यका साथ सुरु गरिएको प्राविधिक शिक्षामा विद्यार्थी आकर्षित गराउन विद्यालयले विभिन्न कार्य पनि गर्दै आएको जनाएको छ । रासस