काठमाडौँ, माघ १५ गते । विभिन्न कारण विद्यालय बाहिर रहेका बालबालिकालाई विद्यालयमा ल्याउने क्षेत्रीय अभियानमा नेपाललाई सहभागी गराइने भएको छ ।
पहिलो चरणमा हाल सो अभियान दक्षिण एसियाका बङ्गलादेश, भारत, पाकिस्तान र श्रीलङ्कामा विश्व बैंक, राष्ट्रसङ्घीय बालकोष(युनिसेफ), राष्ट्र सङ्घीय शैक्षिक तथा वैज्ञानिक सङ्गठन (युनेस्को) जस्ता दाताको आर्थिक एवम् प्राविधिक सहयोगमा सञ्चालन भइरहेको छ ।
दोस्रो चरणमा नेपालसहित भुटानलाई सो अभियानमा सहभागिता गराइन लागिएको छ । सबैका लागि शिक्षा भन्ने सहस्राब्दी विकास लक्ष्यलाई पूरा गर्न सो अभियान सञ्चालन गर्न लागिएको ती दाता संस्था तथा शिक्षा विभागद्वारा आज यहाँ आयोजित कार्यक्रममा जानकारी दिइयो । कुन ढाँचामा यो अभियान सञ्चालन गर्ने भन्ने विषयमा छलफल भइराखेको छ ।
युनिसेफले विद्यालय बाहिर रहेका बालबालिकाको विद्यालय भर्नामा उच्च प्राथमिकता दिन विश्वव्यापीरुपमा सम्बन्धित देशका सरकारलाई आग्रहसमेत गरेको थियो । ती चार देशमा सञ्चालित सो अभियानको प्रभाव अति राम्रो देखिएको कार्यक्रममा सार्वजनिक प्रतिवेदनमा समेत उल्लेख गरिएको छ ।
नेपालमा कति बालबालिका विद्यालय बाहिर छन् भन्ने यकिन जानकारी छैन । शिक्षा विभागले करिब सात लाख बालबालिका विद्यालय बाहिर रहेका अनुमान लगाएको छ । विद्यालय बाहिर रहनेमा महिलाभन्दा पुरुष बढी रहेका छन् । गरिबी र सामाजिक कारण उनीहरु विद्यालयको पहँुचभन्दा बाहिर रहेको विभागले जनाएको छ ।
अर्काेतर्फ कक्षा १ मा भर्ना हुने ७० प्रतिशतभन्दा बढी बालबालिका कक्षा ५ मा पुग्दैनन् । कक्षा ५ मा पुग्नेमध्ये पनि निम्नमाध्यमिक शिक्षा पूरा गर्ने कम नै हुने गर्दछन् ।
कार्यक्रममा शिक्षा मन्त्रालयका सहसचिव महाश्रम शर्माले विद्यालय बाहिर रहेका बालबालिकालाई विद्यालयमा भर्ना गराउन मन्त्रालयले उच्च प्राथमिकता दिएको जानकारी दिनुभयो ।
युनिसेफका नेपाल प्रमुख हाना सिंगरले बालबालिकाले आधारभूत शिक्षा प्राप्त गर्ने अधिकारबाट विमुख हुन नपरोस् भन्नाका लागि अभियान सञ्चालन गरिएको जानकारी दिनुभयो ।
युनेस्कोका नेपाल प्रमुख एलेक्स पाथेले दक्षिण एसियामा नेपालका विद्यालय भर्ना हुने बालबालिकाको सङ्ख्या राम्रो रहेको बताउँदै आगामी दिन विद्यालय बाहिर रहेका बालबालिकालाई विद्यालय ल्याउन विशेष कार्यक्रम सञ्चालन गर्न सुझाव दिनुभयो ।
नेपालले विद्यालय सुधार कार्यक्रम कार्यान्वयन गरिरहेको छ । कार्यक्रमले आधारभूत शिक्षाको निम्ति बालबालिकालाई विद्यालय भर्ना गराउने, निरन्तरताका लागि उत्प्रेरणा जगाउने जस्ता विषयमा जोड दिइआएको छ । रासस