शिक्षा र सरोकार

  समतामूलक समाज समतामूलक समाज त्यस्तो समाज हो जसमा सबै नागरिकलाई समान पहुँचको व्यवस्था हुन्छ भने जात, जाति, लिङ्ग, वर्ण, आर्थिक अवस्था, शारीरिक अवस्था, सामाजिक तथा सांस्कृतिक अवस्थाका आधारमा भेदभाव गरिँदैन । विविध कारणले वर्षौँदेखि पछाडि परेका र पारिएका सबै नागरिकलाई समावेशी र सामाजिक न्यायको सिद्धान्तअनुसार विकास र राज्यप्रणालीको मूल धारमा समाहित गरिन्छ । जसअन्तर्गत सकारात्मक विभेद, समानुपातिक प्रतिनिधित्व, आरक्षण र कोटाका माध्यमबाट पहुँच, सशक्तीकरण एवम् मूल प्रवाहीकरण गर्ने प्रयत्न गरिन्छ । समाजमा भएको विविधतालाई अवसरको रूपमा अङ्गीकार गरी कसैलाई पनि वञ्चितीकरण नहुने अवस्थाको सिर्जना गरिन्छ । समतामूलक समाजमा समाज र राज्य सबैको हो, यहाँ सबै समान छन् भन्ने भावनाको विकास गरिन्छ । हुनेखाने र हुँदा खानेबिचको खाडलको अन्त्य गरी सबैलाई सम्मानपूर्वक बाँच्ने वातावरण तयार पारिन्छ । सबैले आफ्नो इज्जत प्रतिष्ठा र आर्थिक एवम् सामाजिक विकासमा समाहित हुने वातावरण तयार गरिन्छ । विकासको प्रतिफल सबैले पाउने सुनिश्चितता गरिन्छ । कमजोर वर्गलाई विशेष सुविधा दिएर मूल धारमा ल्याउने प्रयास गरिन्छ । समतामूलक स

लागुऔषध दुव्र्यसन, आजको ज्वलन्त समस्या     भूमिराज शर्मा असार १२ अर्थात जुन २६ तारिखमा पर्ने लागु औषध व्यापार विरुद्धको दिवस विश्वभर मनाइयो । विभिन्न सरकारी तथा गैर सरकारी संघसंस्थाहरुले विविध कार्यक्रमहरुको आयोजना गरी साताव्यापी रुपमा यो दिवस मनाए । औपचारिक वा अनौपचारिक रुपमा जे जस्ता कार्यक्रमहरु मनाइएता पनि ती कार्यक्रहरु खासै प्रभावकारी बन्न सकेनन् । जति दिवस मनाइएता पनि न त लागु औषधको व्यापार घटेको छ न त यसका प्रयोग कर्ताहरु नै । बरु उल्टै दिनानुदिन लागु औषधको व्यापार फस्टाएको छ । यसका प्रयोग कर्ताहरु पनि दिन दुई गुना , रात चौगुना बढी रहेका छन् । कुनै पनि सभ्य समाजको लागि पक्कै पनि यो गतिलो संकेत होइन । यसले भोलिका दिनहरुमा के कस्तो परिणाम ल्याउला भन्ने तर्फ हामी सचेत बन्न सकेका छैनौ ।  हिजो आज हामीले विद्यालय एवं समाजमा लागुऔषध दुव्र्यसनीमा लागेका बालबालिकाहरु र त्यसले परिवार र समाजमा पारेका नकारात्मक प्रभावहरुका बारेमा पर्याप्त देखिरहेका र सुनिरहेका हुन्छौँ । दुव्र्यसनीले बालबालिका स्वयम्को विकासमा प्रभाव त पार्दछ नै यसले परिवार र समाजलाई पनि आहत बनाइरहेको हुन्छ । छोराछोरी लागुऔ

किन बढ्दैछ आत्महत्याको श्रृङ्खला ?    भूमिराज शर्मा              १. विषय प्रवेश ः  २०६८ सालको एसएलसी परीक्षाको नतीजाले आधा भन्दा बढी परीक्षार्थीहरुलाई निराश तुल्याइदियो । मन र मुटु दरो पार्न सक्नेहरुले त जेनतेन चित्त बुझाएर बसे । पुरकमा वा अर्को बर्षको एक्जाम्टेडमा पास गर्ने अथवा एसएलसी परीक्षा बाटै सन्यास लिने निर्णय गरे । त्यसो गर्न नसक्ने कमजोर मनहरु मध्येका आधा दर्जन भन्दा बढी असफल बिद्यार्थीहरुले भने आत्म हत्याको बाटो रोजे । त्यसमा पनि आत्महत्या गर्ने अधिकांश विद्यार्थीहरु छात्रा थिए । यस बर्षको एसएलसी कसैको लागि सुखद बन्यो त कसैका लागि पीडादायी बन्न पुग्यो । शैक्षिक असफलता त केवल आत्महत्याको एउटा कारण मात्र हो । बालबालिकाहरुले आत्महत्याकै बाटो रोज्नुका पछाडि धेरै कारणहरु छन् । ती कारणहरुको समयमै पहिचान गरी समाधानको बाटोमा अगाडि बढ्नु अहिलेको प्रमुख आवश्यकता बनिसकेको छ । २. के हो त आत्महत्या ? सामान्य भाषामा भन्नुपर्दा आफुलाई मुल्यहीन, सहारा विहिन ठान्दै एवं जीवन जिउने विकल्प नदेखि भावनात्मक आवेगमा आएर व्यक्ति स्वयंले आफ्नो जीवनको अन्त्य गर्नुलाई आत्म हत्याको रुपमा लिइन्छ । वयस्क

गजल  असारे यो झरीसँगै रुझ्नुको मज्जा बेग्लै । प्रकृतिका रुप सँगै जुध्नुको मज्जा बेग्लै ।। यता म भिझ्दा उता उन्लाई जाडो भयो रे । सुटुक्क त्यो इशारा बुझ्नुको मज्जा बेग्लै ।। धाउनु छैन बर माग्दै मठ अनि मन्दिरहरु । दिलको देउता भनि पुज्नुको मज्जा बेग्लै ।। ख्याल ख्यालमै ठाक्कठुक्क पर्न थालेपछि । घुर्क्याउंदै माइततिर कुद्नुको मज्जा बेग्लै ।। सुख दुःख, हाँसो खुशी पीर व्यथा सँगालेर । आखिरीमा गन्तव्यमा पुग्नुको मज्जा बेग्लै ।। २०७४/०३/१४

गजल  टेको लाको बूकुरो त्यो ढल्ने हो कि सानु । अभावले चिसो चुलो नबल्ने हो कि सानु ।। दिन रात दुःख गरी पसिना हाम्ले बगाकै हो । हाम्रो खेतमा उसकै बाली फल्ने हो कि सानु ।। विभेदका पर्खालहरू भत्काई दिन्छु भन्थ्यो । फेरि पनि उसले हाम्लाई छल्ने हो कि सानु ।। आश्वासनको भर पर्दा जीवन अन्धकार भो । अब हाम्ले आफ्नो सोच बदल्ने हो कि सानु ।। आऊ सँगै अँध्यारोमा एउटा द्वीप जलाउँदै । अब हामी आफ्नै सुरले चल्ने हो कि सानु ।। २०७७/०३/०२/६:३३am