काठमाडौ, फाल्गुन १२ - बूढानीलकण्ठ स्कुलको छात्रवृत्तिमा नाम निकालेकी लक्ष्मी लोहार त्यसअघि जगन्नाथ निमावि बैतडीमा पढ्थिन । भूमिराज सामुदायिक प्राविकी प्रधानाध्यापिका पुष्पा लोहारले भने आफ्नै विद्यालयमा अध्ययन गरेको भनी सिफारिस गर्नुका साथै लब्धांकपत्र पनि बनाइदिइन् । छानबिन हुँदा छात्रा लोहारले सोही प्राविमा अध्ययन गरिरहेको भनी स्रोतव्यक्ति लोकराज जोशीले पनि प्रतिवेदन तयार पारेको भेटियो । प्रधानाध्यापिका लोहार र स्रोतव्यक्ति जोशी दुवै विभागीय कारबाहीमा परेका छन् ।
रौतहटको टेग्राहा प्राविका प्रअ शम्भुप्रसाद यादव तलब हिनामिना गरेको अभियोगमा मुछिए । ०६५ मा शिक्षकको तलब, सञ्चयकोष, नागरिक लगानीकोष र छात्रवृत्ति रकम उनले बैंकबाट झिकी आफूले खर्च गरेको स्वीकारेपछि अख्तियारको विभागीय कारबाहीमा परेका हुन् । उनले मासेको अरू शिक्षकको तलबभत्ताबापत ७८ हजार रुपैयाँ असुल भइसकेको अख्तियारले जनाएको छ ।
शिक्षक समाजका आदर्श व्यक्ति मानिन्छन् । झनै विद्यालयकै नेतृत्व गरेका प्रअको गतिविधि र आचरण समाजका लागि अनुकरणीय मानिन्छ । केही वर्षयता भने तिनै 'हेडमास्टर' हरू विभिन्न अभियोगमा मुछिएर बदनाम बन्दै गएका छन् । शिक्षक नियुक्ति र तलब, विद्यालयको भौतिक पूर्वाधार, सिफारिसलगायत नक्कली प्रमाणपत्र बोकेको अभियोगमा पनि समाजका आदर्श पेसाकर्मी मानिने शिक्षक मुछिएका छन् । विद्यालय तहमा अत्यधिक मात्रामा हुने बजेट प्रवाह र त्यसको राजनीतीकरण असर शिक्षकहरूमा पनि परेको पूर्वशिक्षासचिव जयराम गिरीको बुझाइ छ । 'पहिले राम्रा शिक्षक पढाउनमै रमाउँथे, प्रअ बन्न लालहित देखिन्नथे,' शिक्षा क्षेत्रमा भएको विकृतिबारे छानबिनको लामो अनुभव सँगालेका पूर्वसचिव गिरीले भने, 'अचेल राजनीतीकरणका कारण कसलाई प्रअ बनाउने भनेर चर्को चलखेल हुन्छ ।' व्यवस्थापन समितिमा हुने गरेको राजनीतीकरणको सोझो असर विद्यालय बजेट परिचालनमा परेको भन्दै विभिन्न शीर्षकमा निकासा हुने रकम सदुपयोगमा समस्या रहेको उनले बताए ।
रौतहटको पचरुखी गाविसस्थित श्री निमाविका प्रअ रामविश्वास राय यादवले विद्यालयको लेटर प्याड, छाप, माइन्युट दुरुपयोग गरेको भेटियो । पछि छानबिन हुँदा उनी प्रअका लागि योग्य नभएको ठहर भयो । उनी र व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष हृदयनारायण महतोको मिलेमतोमा वास्तविक प्रअ लखन मिश्रलाई मनोमानी बर्खास्त गरेको खुल्यो । यादव र महतोलाई कारबाहीका लागि अख्तियारले क्षेत्रीय शिक्षा निर्देशनालयमा पत्र पठाएको छ ।
विभागका महानिर्देशक लव अवस्थीले 'यसलाई राम्रो संकेत मान्न नमिल्ने' बताए । 'हेडसरहरू बारम्बार मुछिनु भा'छ, हामीले पनि के कारणले हो भनी जिल्लाअनुसार समग्र कारबाही विवरण अध्ययन गर्दैछौं,' उनले भने । जिल्लाअनुसार अनियमितताको प्रकृति र तौरतरिका फरक पर्ने भएकाले त्यसअनुसार सम्बोधन गरिने उनले बताए ।
निकासा भएको बजेट परिचालन, अस्थायी तथा राहत शिक्षक नियुक्ति र दैनिक प्रशासन सञ्चालन अधिकारमात्रै प्रअलाई हुन्छ । सीमित अधिकारका बाबजुत प्रधानाध्यापकहरू अनियमिततामा मुछिएका छन् । मकवानपुर मनहरीको महेन्द्रकिरण माविमा 'शिक्षक अनुमतिपत्र नभए पनि हुने गरी' नियुक्तिका लागि विज्ञापन गरेको भेटियो ।
अनुमतिपत्र नभएका दुई शिक्षक नियुक्ति गरेको भेटिएपछि अख्तियारले बदर गर्नुका साथै सिफारिस गर्ने विद्यालय निरीक्षक, स्रोतव्यक्ति र सदस्य-सचिव प्रअलाई कारबाही गर्न जिल्ला शिक्षालाई निर्देशन दिएको छ । उनीहरूको नाम भने खुलाएको छैन । पूर्वशिक्षा सचिव गिरीका अनुसार, प्रअ नियुक्तिका लागि नियमावलीमा स्पष्ट व्यवस्था भए पनि स्थानीय तहमा परेको राजनीतिक असरले सबै पद्धति मिचिएको हो ।
गतवर्ष अख्तियारमा सबैभन्दा बढी शिक्षा मन्त्रालयसँग सम्बन्धित उजुरी परेका छन् । २ हजार ९३ उजुरीमध्ये अधिकांश विद्यालयसँग सम्बन्धित छन् । जिसिअ, विनि, स्रोतव्यक्ति र प्रअमध्ये आर्थिक अनियमिततासँग सम्बन्धित अधिकांश उजुरी 'हेडसर'सँग जोडिएको अख्तियारले जनाएको छ । टेग्राहाका प्रअ यादवले विद्यार्थीको छात्रवृत्ति रकम पनि बुझाएका छैनन् ।
उदयपुरको त्रियुगा उच्च माविका प्रअ सत्यनारायण झाले विद्यालयमा लेखासम्बन्धी प्रचलित सिद्धान्त र कानुनी व्यवस्थाको पालना नगरेको भेटियो । व्यवस्थापन समिति अध्यक्ष बलदेव चौधरीका नाममा ३२ लाख पेस्की छ । थप ११ लाख रुपैयाँ उठ्न नसकेको फेला परेपछि अख्तियारले झामाथि कारबाही गरेको छ । हरिसिद्धि उच्च माविका भूपू 'हेडसर' धर्मगोविन्द महर्जनले कानुनबमोजिम बरबुझारथ तथा बेरुजु फछ्र्याैट नगरेको देखिएको भन्दै कारबाहीका लागि परिपत्र गएको छ ।
प्रकाशित मिति: २०७० फाल्गुन १२ ११:४२
Source: http://www.ekantipur.com/np/2070/11/12/full-story/384693