एसएलसी सकियो । परीक्षाका बेला पढाइमा तल्लीन विद्यार्थीहरू परीक्षाको समाप्तिसँगै आफूलाई स्वतन्त्र महसुस गर्छन् । पढाइको बोझ कम भएको मान्छन् । यही समयमा उनीहरूले गलत बाटो पनि समाउन सक्छन् । 'टाइम पास' को बहानामा कुसंगत र कुलतमा समेत फस्न सक्छन् । मनोरञ्जनका लागि साथीभाइसँगै होमा हो मिलाउँदै हिँड्न सक्छन् । त्यसैले अब, यस्ता कुरा छाडेर फुर्सदको यो समयलाई सदुपयोग गरौ ।
अध्ययनको योजना
एसएलसी उत्तीर्ण भएपछि के पढ्ने ? कुन विषय पढ्दा राम्रो हुन्छ ? आफ्नो आर्थिक एवं बौद्धिक क्षमताअनुरूपको विषय कुन हुन सक्छ ? भन्ने विषयमा सोचौं । समयमै यस्ता कुराको निर्णय लिन सके पछि पछुताउनु पर्दैन । धेरै विद्यार्थी कलेज भर्ना हुने बेलासम्म के पढ्ने कहाँ पढ्ने भन्ने जस्ता समस्यामै अल्झिरहेका हुन्छन् ।
ज्ञान बढाऔं
यतिबेला आफूले अध्ययन गर्न चाहेको विषयका सम्बन्धमा आधारभूत जानकारी लिन सकिन्छ । विभिन्न भाषा, कम्प्युटरसम्बन्धी ज्ञान हासिल गरेर पनि यो समयलाई उपलब्धिमूलक बनाउन सकिन्छ । राम्रो इन्स्टिच्युट एवं शिक्षकमार्फत भाषा, कम्प्युटर आदि विषयमा दक्षता हासिल गर्नु राम्रो हुन्छ ।
सीप विकास
कुनै नयाँ सीप सिक्नु भनेकै आफुलाई मजबुत बनाउनु हो । त्यसैले यो फुर्सदमा किन सीप नसिक्ने ? हातमा सीप छ भने रोजगारीको समस्या हुँदैन । आफूमा सीप विकास गरे जीवन सहज बन्न सक्छ । विभिन्न संघ-संस्थाले सीप विकाससम्बन्धी तालिम दिइरहेका हुन्छन् । यी तालिमबाट पनि आफूलाई दक्ष बनाउन सकिन्छ ।
सिर्जनात्मक काम
साहित्य लेख्ने-पढ्ने, चित्र कोर्ने, जीवनोपयोगी पुस्तकहरू अध्ययन गर्ने, सामाजिक सेवाको क्षेत्रमा जागरूक हुने, नृत्य-गायनमा सहभागी हुनेलगायतका सिर्जनात्मक कार्यहरू गरेर फुर्सदको सदुपयोग गर्न सकिन्छ । सिर्जनात्मक एवं रचनात्मक कामले मन-मस्तिष्कलाई सन्तुलित राख्न मद्दत गर्छ । त्यसैले परीक्षापछिको फुर्सदलाई सिर्जनात्मक काममा लगाउनु उपयुक्त हुन्छ ।
समाजसेवा
फुर्सदको समयलाई सामाजिक सेवामा लगाउनु उत्तम हो । यसले समाजलाई मात्र फाइदा पुग्दैन, आफ्नो व्यक्तिगत जीवनमा समेत सकारात्मक प्रभाव पार्छ । स्कलरसिपमा अब्रोड स्टडी गर्न चाहनेहरूलाई त यसले अझ बढी फाइदा पुर्याउँछ, किनभने अब्रोड स्टडीमा स्कलरसिप पाउन आफूलाई शैक्षिक रूपमा अब्बल त देखाउनुपर्छ नै, समाजसेवाका क्षेत्रमा आफ्नो योगदानको विवरण पनि पेस गर्नुपर्छ ।
घरमा सहयोग
यो फुर्सदमा घरायसी काम गरेर अभिभावकलाई खुसी बनाउन सकिन्छ । यसबाट सीप आर्जनको अवसरसमेत प्राप्त हुन्छ । बाबुबाजेले सम्हाल्दै आएको पेसाका सम्बन्धमा जानकारी हुन्छ । यसबाट जिम्मेवारी बोधमात्र हुँदैन, थुप्रै अनुभव पनि ग्रहण गर्न सकिन्छ ।
आयमूलक काम
फुर्सदको समयलाई आय आर्जनको काममा पनि लगाउन सकिन्छ ? आफूलाई आत्मनिर्भताको अनुभव मिल्ने परिवारलाई सहयोग पनि हुने । त्यसो त कतिपय विद्यार्थी बाध्यतामा पनि परेका हुन्छन् । उनीहरूमा आफैंले नकमाई परिवारको भरमा लेखपढ गर्न तथा पेट पाल्न समस्या हुन्छ । कमजोर आर्थिक अवस्थाका यस्ता विद्यार्थीले कुनै पनि क्षेत्रमा काम गरेर आय आर्जन गर्न सक्छन् ।
स्वस्थ्य मनोरञ्जन
नयाँ ठाउँको भ्रमण गर्ने, खेलकुदमा सहभागी हुने वा राम्रा चलचित्र हेर्नेजस्ता कामबाट स्वस्थ मनोरञ्जन प्राप्त गर्न सकिन्छ । स्वस्थ मनोरञ्जनले हाम्रो मस्तिष्कलाई ताजा एवं शरीरलाई फुर्तिलो बनाउँछ ।साभार ः साप्ताहिकबाट