लक्ष्मण पौडेल भैरहवा, बैशाख १६ गते । “नातिनीलाई पढाइयो, अहिले पढाएको काम लाग्यो”–६० बर्ष उमेर काटेकी फुलादेवी चौधरीले खुशी हुँदै भन्नुभयो । रुपन्देहीको बोधबार गाविस बिर्ता गाउँकी फुलादेवी आजभोलि गाउँमा खुलेको साक्षरता कक्षामा अक्षर चिन्दै हुनुहुन्छ । उहाँसँगै एकै परिवारको तीन पुस्ताका दश जना साक्षरता कक्षामा सहभागी छन् ।
एउटै परिवारका यति धेरै जनाले साक्षरता कक्षामा सहभागी हुनाले निरक्षरको संख्या अत्यधिक भएको संकेत गरेको छ भने अर्काेतिर उनीहरुको यो सहभागिताले गाउँमा संचालन भएको साक्षरता कक्षामा रौनकता थपिदिएको छ ।
फुलादेवी चौधरीको अगुवाईमा साक्षरता कक्षामा भेटिएका परिवारका अन्य सदस्यहरुमा मत्थी चौधरी, सुनिता चौधरी, आशा चौधरी, कलावतीदेवी चौधरी, बिष्णुदेवी चौधरी, फिरिया चौधरी, अञ्जु चौधरी, रक्ति चौधरी र गीता चौधरी छन् । कक्षामा सहभागी भएकाहरु नाताका हिसाबले हजुरआमा, आमा र बुहारी हुन् । उनीहरुलाई अक्षर चिनाउने जिम्मेवारी नातिनी सुमित्रा चौधरीले पाउनुभएको छ । जिल्ला शिक्षा कार्यालय रुपन्देहीका अनुसार सरकारले बोधबार गाविसमा मात्रै अहिले २५ सय २९ जना निरक्षरलाई साक्षरता कक्षा मार्फत पढ्ने अवसर प्रदान गरेको छ ।
“पढ्न मन लाग्यो, त्यसैले कक्षामा पढ्न आएँ”–साक्षरता कक्षामा भेटिनुभएकी फुलमायाले भन्नुभयो–“बुढेसकालमा अक्षर चिन्दा रमाइलो लागिरहेको छ ।” आफुले भर्खर अक्षर चिन्न लागेको भएपनि नातिनीलाई पढाएर ठूलो काम गरेको आफूलाई लागेको फुलादेवीले बताउनुभयो । “हामीले त भर्खर अक्षर चिन्दैछौं”–फुलादेवीले भन्नुभयो–“नातिनीले हामीलाई सिकाउँदै छे ।”
सहयोगी कार्यकर्ताको रुपमा अक्षर चिनाउँदै गरेकी सुमित्रा चौधरीले पनि आफ्ना हजुरआमा, आमा, भाउजुहरुलाई सिकाउने अवसर पाएकोमा खुसी व्यक्त गर्नुभयो । “सिकाउँदै छु, सबै मैले मान गर्ने हुनुहुन्छ”–सुमित्राले भन्नुभयो–“अक्षर चिनाएर निरक्षरता उन्मुलन गर्ने मेरो पनि अठोट छ ।” जिल्ला शिक्षा कार्यालय रुपन्देहीले बिभिन्न संघ संस्था मार्फत गाउँमा सुरु गरेको साक्षरता कक्षामा यस्तै निरक्षरहरु सहभागी छन् ।
बगाहा गाविसको ढोलपुर गाउँमा संचालन भएको साक्षरता कक्षामा पनि सासु बुहारी सहभागी छन् । सहयोगी कार्यकर्ता बिजय कोहारले संचालन गरेको उक्त कक्षामा सासु साकिरा खातुन र बुहारी अमिना खातुनले नाम लेखाई अक्षर चिन्न कक्षामा धाइरहेका छन् ।
जिल्ला शिक्षा कार्यालय रुपन्देहीले जिल्लाका १९ गाविस र नगरपालिकाको एउटा वडामा साक्षरता अभियानलाई केन्द्रित गरेको सहायक जिल्ला शिक्षा अधिकारी तथा अनौपचारिक शिक्षा प्रमुख मनोज गैरेले बताउनुभयो । उहाँले ती स्थानहमा २० संस्था मार्फत यसबर्ष २७ हजार ७ सय ८० जनालाई अक्षर चिनाउने अवसर प्रदान गरेको जानकारी दिनुभये ।
उहाँले ती गाविसहरुलाई यस बर्ष पूर्ण साक्षर गाविसको रुपमा घोषण गर्ने कार्यक्रम शिक्षा कार्यालयको योजना रहेको बताउनुभयो । कार्यक्रम सञ्चालन गरेका संस्थाका साक्षरता कक्षाहरु अर्को संस्थाबाट निरीक्षणको व्यवस्था गरिएको र अधिकतम् रुपमा सामुदायिक अध्ययन केन्द्रहरुले साक्षरता कक्षा संचालन गरेको हँदा कार्यक्रम सफल हुने बलियो आधार रहेको गैरेको भनाइ छ । सन् २०१५ सम्म सबैको लागि शिक्षा भन्ने नारालाई प्रतिबद्धता जनाए अनुसार सरकारले बिगतका बर्षदेखि साक्षर नेपाल अभियानको कार्यक्रम संचालन गर्दै आएको छ ।