Skip to main content

चुनौतनीपूर्ण बन्दै नवनियुक्त शिक्षक पदस्थापन



हरिप्रसाद पोखरेल
अहिले १९ बर्षपछि हाम्रो देशका सामुदायिक विद्यालयहरुमा खरो प्रतिश्पर्धाबाट छानिएका योग्य शिक्षकहरुले प्रवेश पाउदैछन् । सामुदायिक विद्यालयको शिक्षाको गुणस्तरमा हस loss आइरहेको वर्तमान परिवेशमा यी नयाँ शिक्षकहरुको योग्यता, क्षमता, जोश, जाँगर र उच्च मनोवललाई सहि ब्यवस्थापन गर्न सके सामुदायिक विद्यालयको शैक्षिक गुणस्तरमा क्रमशः सुधार हुन सक्ने सम्भावना देखिन्छ । 

जम्मा १३ हजार ५९ स्थायी शिक्षकको लागि गरिएको विज्ञापनमा देशभरबाट लिखित परीक्षामा ४ लाख १७ हजार प्रतिश्पर्धीले भाग लिएका थिए । यस्तो कडा प्रतिश्पर्धाबाट छानिएका यी अब्बल एवं उम्दा शिक्षकहरुलाई निराश बनाउने प्रपञ्च पनि भइरहेको छ । पहिलो कुरा त नतिजा प्रकाशित भएको लामो समयसम्म विभिन्न बाहानामा नियुक्ति दिन ढिलाई गरियो । अर्काेतिर नाम निकाल्न नसकेका अस्थायी शिक्षकहरु यथास्थानमा रहन पाउने तर प्रतिश्पर्धाबाट छानिएका योग्य शिक्षकहरुलाई भने अपायक र असहज ठाउँमा जान बाध्य बनाइयो । योग्यताक्रमको आधारमा विद्यालय रोज्न पाउने हल्ला चलाइए पनि त्यसको पालना हुन सकेन शिक्षक पदस्थापनको सन्दर्भमा । 

यतिमात्र होइन नयाँ शिक्षकहरुलाई विभिन्न संघ÷संगठन तथा राजनीतिक दलहरुको पगरी ओडाएर आफ्नो अनुकुल बनाउने र त्यसो नभए विभिन्न बाहनामा विद्यालयमा हाजिर नगराउने गरेको पनि पाइएको छ । यस्तो अवस्थामा यी नयाँ जोशका साथ विद्यालय शिक्षामा भित्रिएका नयाँ शिक्षकहरुको मनोवल गिर्ने तथा उनीहरुमा पनि हीन भाबना विकसित हुने सम्भाबना बढ्दै छ । खुला प्रतिस्पर्धाबाट स्थायी बन्न नसकेका अस्थायी शिक्षकहरुलाई एक पटक फेरी खुला प्रतिश्पर्धामा सहभागी हुने अवसर दिने र यो अवसरमा पनि स्थायी बन्न नसके सम्मानजनक विदाइ गरी अस्थायी शिक्षकको समस्या सदाको लागि अन्त्य गर्न अव ढिलाई गर्न हुदैन । तर, सरकारले फेरी वि.स.२०६३ अघिका शिक्षक दरवन्दी थाती राख्दै नयाँ विज्ञापन गर्ने योजना बनाएकोले सरकार सामुदायिक विद्यालयको गुणस्तर सुधार्न गम्भिर छैन भन्ने कुराको सन्देश दिन खोज्दैछ । 

कतिपय जिल्लाहरुमा अस्थायी शिक्षकको जागिर जोगाउने बाहनामा नयाँ शिक्षकहरुको नियुक्ति प्रकृया नै अगाडि बढाइएको छैन भने कतिपय शिक्षकहरु ब्यवस्थापन समितिले हाजिर नगराएकोमा निराश भएर कहिले विद्यालय त कहिले जिल्ला शिक्षा कार्यालय धाउदै छन् । जिल्ला शिक्षा कार्यालयहरुले नयाँ शिक्षकको नियुक्तिमा साझा मापदण्ड बनाउन सकेका छैनन् । नबनियुक्त शिक्षकहरुलाई औपचारिक जानकारी सम्म नदिइ नियुक्ति बाँड्ने जिल्ला शिक्षा अधिकारीहरुले नवनियुक्त शिक्षकहरुलाई सामन्य अभिमूखीकरण तालिम समेत दिएका छैनन् । शिक्षा विभाग तथा शिक्षा मन्त्रालयले पनि शिक्षक पदस्थापन सम्बन्धी स्पष्ट धारणा बनाउन सकेको छैन । कहीँ अस्थायी शिक्षकहरु दशैंको मुखमा आफुहरुलाई जागिरबाट निकाल्न पाइदैन भन्दै जागिर जोगाउनका लागि आन्दोलनरत छन भने कतिपय जिल्लाहरुमा नियुक्ति लिनकै लागि नव स्थायी शिक्षकहरु आन्दोलनरत छन् । यो पक्कै पनि शुभ संकेत होइन । यस्तो असहज अवस्थामा यी नवनियुक्त शिक्षकहरु पनि निराश बन्न सक्ने सम्भाबनालाई नकार्न सकिदैन । यसर्थ नयाँ उर्जावान यी नवनियुक्त शिक्षकहरुलाई सहज बाताबरण निर्माण गरी विद्यालयमा स्वागत गरौं । सामुदायिक विद्यालयको गुणस्तर सुधार गर्ने यो सुनौलौ अवसरलाई फेरी पनि राजनीतिक दाउपेचको सिकार बनायौं भने नयाँ पुस्ताले हामीलाई धारेहात लाउने छ । समय छदै सोचौं अन्यथा हामीसंग पश्चाताप र ग्लानी मात्र बाँकी रहने छ ।

Popular posts from this blog

कार्यमूलक अनुसन्धान सम्बन्धि जानकारी र केही नमुनाहरु

एक्सन रिसर्च  सन् १९०३ पश्चात् कार्यमूलक अनुसन्धानको प्रयोग शैक्षिक क्षेत्रमा सुरुआत भएको हो । अधिकांश शिक्षकहरु स्वयम्मा एक्सन प्लान, एक्सन रिसर्च, प्रोजेक्ट वर्क जस्ता टर्महरुमा अलमलमा परेको वा एकै प्रकारले व्याख्या गर्ने र बुझ्ने गरेको समेत पाइएको छ ।विशेषतः शिक्षण सिकाइ प्रक्रियाको सिलसिलामा शिक्षकले फेस गर्नुपरेका समस्याहरु समाधान गर्नका लागि कार्यमूलक अनुसन्धान गर्ने र उक्त अनुसन्धानबाट शिक्षण सिकाइमा आएको सुधारसहितको प्रतिवेदन प्रस्तुति एक महत्वपूर्ण शैक्षिक पक्षमा हामी शिक्षण पेसाकर्मीहरु जुटिरहेका छौं । शैक्षिक स्तरीयतामा अभिवृद्धि सहितको कक्षाकोठाको क्रियाकलापमा सहजता र सरलता स्थापना गर्दै दैनिक शैक्षिक क्रियाकलाप समस्यामूक्त बनाउने काम नै एक्सन रिसर्चको अभिष्ट हो । यो गरेर सिक्ने विधि हो । एक्सन रिसर्च के हो ? एक्सन रिसर्चको व्यापक परिभाषा र अर्थको सहजीकरण लामो र विस्तृत विषय हो । संक्षिप्तमा त पहिचान हुनु जरुरी छ नै । खासगरी शिक्षकद्वारा गरिने ...

प्राबिधिक शिक्षा

प्राबिधिक शिक्षा देश बिकासको आधार कुनै प्रविधिसँग सम्बन्धित भएर हासिल गरिने व्यावसायिक ज्ञानलाई प्राविधिक शिक्षा भनिन्छ । सामान्यतया शिक्षाको अर्थ ज्ञान आर्जन गर...

सामाजिक अध्ययन विषयमा प्रयोग गर्न सकिने केही शिक्षण विधिहरू

सामाजिक अध्ययन विषयमा प्रयोग गर्न सकिने केही शिक्षण विधिहरू सामाजिक अध्ययनमा विशेष गरी गरेर सिक Learning By Doing पक्षलाई बढी जोड दिइएको छ । त्यसले यस विषयमा विद्यार्थी केन्द्रित शिक्षण विधिहरू प्रयोगमा ल्याउनुपर्दछ । सामाजिक अध्ययन विषयमा प्रयोग गर्न सकिने केही विधिहरू निम्नानुसार रहेका छन् ः अ) छलफल विधि ः दुई वा दुईभन्दा बढी व्यक्ति सहभागी भई गरिने कुराकानी तथा अन्तत्र्रिmयालाई छलफल विधि भनिन्छ । यसमा निश्चित विषयवस्तुभित्र रहेर समूहमा छलफल गराइन्छ र अन्त्यमा उक्त छलफलबाट केही उपलब्धि निकालिन्छ र सबै सामु प्रस्तुत गरिन्छ । छलफल विधि पनि विषयवस्तुको प्रकृति, विद्यार्थी सङ्ख्या, कक्षाकोठाको बनोट र आवश्यक फर्निचरको प्रकृति आदिको आधारमा फरकफरक तरिकाले गर्न सकिन्छ । प्यानेल छलफल, राउन्ड टेबल छलफल, बज छलफल आदि छलफलका तरिका हुन् । शिक्षणमा छलफलको प्रयोग गर्ने तरिका ः छलफल विधि प्रयोग ल्याउ―दा निम्नलिखित चरण अपनाउनु पर्दछ ः  समूह विभाजन  छलफल गर्ने विषयवस्तुको निर्धारण  छलफल गरिने समयको निर्धारण  समूहमा कार्य विभाजन ( टिपोट गर्ने, प्रस्तुति गर्ने आदि )  छलफलमा सहभागी ह...