गणितमा विद्यार्थीहरु असफल हुनाका कारणहरु
(१) जग कमजोर हुनु र पूर्व ज्ञानको कमी
गणित पूर्व धारणाहरुको प्रयोग गरी समस्याहरुको समाधान गर्ने विषय हो । कुनै पनि नयाँ विषयवस्तु सिक्नको लागि त्यससँग सम्बन्धित पूर्व ज्ञान हुनु आवश्यक हुन्छ । तर हाम्रा सामुदायिक विद्यालयहरुका तल्ला कक्षाहरुमा गणित विषयको प्रभावकारी शिक्षण सिकाइ हुन सकिरहेको छैन । गणित विषयको राम्रो ज्ञान नभएका शिक्षकहरुकै कमजोरीका कारण बिद्यार्थीहरुमा गणितीय धारणाहरुको विकास हुन नसकेको हो । गणितका आधारभूत धारणाहरु बिद्यार्थीहरुले राम्रोसँग बुझ्न नसक्दा विद्यार्थीहरुको धारणात्मक बोध कमजोर भएर गएकाले गणितीय उपलब्धि पनि कमजोर भएको देखिन्छ ।
(२) गणितप्रतिको भय
गणितप्रति सामुदायिक विद्यालयका विद्यार्थीहरु बढी भयभित देखिन्छन् । गणित गाह्रो हुन्छ भन्ने खराब मनोविज्ञान नै गणित सिकाइको सबैभन्दा संवेदनशील र अदृश्य चुनौति भएको छ । उनीहरुमा गणित सिक्न सकिन्छ भन्ने भावना र मनोबल उच्च नहुँदा चाहेर पनि गणितीय सिकाइले स्थायित्व पाउन सकेको छैन । विद्यार्थीहरुमा लुकेर रहेको गणितप्रतिको भय एवं त्रासलाई नहटाउँदा सम्म गणितीय सिकाइमा गुणस्तरीयता प्राप्त हुन सकेको छैन ।
(३) अभ्यासमा कमी
विद्यालय तहको पाठ्यक्रममा समाविष्ट विषयहरुमध्ये सबैभन्दा धेरै अभ्यासको जरुरत पर्ने विषय गणित नै हो । अभ्यासविना गणितमा दक्षता प्राप्त हुन सक्दैन । वर्तमान समयमा अधिकांश विद्यार्थीहरुमा अभ्यास गर्ने बानी हट्दै गैरहेको छ । अभ्यासको कमीका कारण गणितीय समस्या समाधानमा रुचिको जागरण हुन सकेको छैन । समस्यासँग परिचित हुने र समाधान गर्ने बानीको निर्माण हुन नसक्नुले गर्दा गणितीय समस्या बढी जटिल बन्ने गरेको पाइन्छ ।
(४) गणितलाई दैनिक जीवन र व्यवहारसँग जोड्न नसक्नु
गणितीय विषयवस्तु सिकाउँदा वर्तमान मानवीय जीवनमा आइरहेको प्रगोगको सन्दर्भबोध नहुँदा यसप्रति रुचिको जागरण हुन सकेको छैन । गणित किन पढ्ने र यसको प्रयोग कहाँ र कसरी हुन्छ भन्ने बारेमा बिद्यार्थीहरुलाई बुझाउन नसक्दा यो विषय खल्लो बन्न पुगेको छ । गणित सिकाइमा विद्यार्थीको दैनिक जीवन र व्यवहार समावेश नभएका कारण यसको प्रयोगमा रुचि देखिएको छैन ।
(५) सिकाइ अनुशासनको कमी
विद्यार्थीमा सिकाइ अनुशासनको खडेरी बढ्दै गएको छ । गणित सिकाइमा विद्यार्थीहरु मानसिक रुपमा उपस्थित हुन नसक्दा शिक्षकप्रति उनीहरु भावनात्मक रुपमा नजिकिए पनि सिकाइ केन्द्रित भएर नजिकिने अवस्था टाढिँदै गएको छ । पर्याप्त मात्राका कक्षा कार्यमा सहभागी नहुनु, गृहकार्य गर्ने बानीको विकास नहुनु पनि अर्को समस्याको रुपमा देखिएको छ ।
(६) शैक्षिक सामग्री निर्माण र प्रयोग नहुनु
प्रभावकारी शैक्षिक सामग्रीविना गणितीय विषयवस्तुको धारणालाई स्थापित गराउन सकिँदैन । गणितको गुणस्तरीय सिकाइको लागि शैक्षिक सामग्री अनिवार्य छ । अझ त्यसमा पनि ठोस शिक्षण सामग्रीहरुको प्रयोग यस विषयमा बढी प्रभावकारी हुन्छ । तर गणितका शिक्षकहरुमा शैक्षिक सामग्री बनाउने पर्याप्त ज्ञान र जाँगर नहुँदा गणित पढाइएको छ तर सिकाइएको छैन । गणित शिक्षणमा भैरहेको परम्परागत शिक्षण विधिको अभ्यासको कारण यस विषयमा धेरै बिद्यार्थीहरु असफल बनिरहेका छन् ।
(७) शिक्षण सिकाइमा सूचना प्रविधिको प्रयोग गर्न नसक्नु
आजको युगमा शिक्षण सिकाइमा सूचना र प्रविधिको प्रयोग अपरिहार्य भैसकेको छ । यसको प्रयोगले गणित शिक्षण सिकाइलाई सहज, सरल, रुचिपूर्ण र प्रभावकारी पनि बनाउँछ । तर हाम्रा अधिकांश सामुदायिक विद्यालयहरुमा सूचना प्रविधिहरुको प्रयोग हुन सकिरहेको छैन ।
(८) योग्य र दक्ष गणित शिक्षकको कमी
हाम्रा सामुदायिक विद्यालयहरुमा अझै पनि गणित विषयका विषयगत शिक्षकहरुको व्यवस्था गर्न नसकिरहेको अवस्था छ । अन्य विषयका शिक्षकहरुले गणित शिक्षण गर्दा केबल काम चलाउ शिक्षण मात्र भइरहेको छ । जसका कारण बिद्यार्थीहरुमा गणितको बलियो धारणा बस्न सकेको छैन । कम योग्यता भएका र फरक विषयका शिक्षकले गर्ने शिक्षण प्रभावकारी नभएको कारणले गर्दा पनि समस्या उत्पन्न भएको पाइन्छ ।
(९) कक्षा कोठामा तालिमको प्रयोग हुन नसक्नु
विद्यालय तहमा संख्यात्मक रुपमा पर्याप्त तालिम प्राप्त शिक्षकहरु भएको भनिए तापनि शिक्षकले लिएका तालिमहरुको कक्षाकोठामा प्रयोग हुन सकिरहेको छैन । शिक्षण सिकाइका नविनतम विधि, प्रविधि र मूल्यांकनका साधनहरुको उचित प्रयोग हुन नसक्दा बिद्यार्थीहरु यस विषयमा असफल हुने क्रम घटेको छैन ।
(१०) उपचारात्मक शिक्षण सिकाइको अभाव
गणित विषयमा कमजोर ठानिएका बिद्यार्थीहरुलाई निरन्तर अभ्यास र उपचारात्मक शिक्षणको आवश्यकता पर्दछ । त्यसको लागि निरन्तर मूल्यांकन, अतिरिक्त समयको अभ्यास, पृष्ठपोषण र निरन्तर पुनर्वल प्रदान गर्दै जानु पर्ने हुन्छ । तर अधिकांश सामुदायिक विद्यालयहरुमा यस्ता कार्यहरु हुन सकिरहेका छैनन् ।
(११) अभिभावकको कमजोर भूमिका
सामुदायिक विद्यालयका अधिकांश अभिभावकहरुकै गणित प्रतिको धारणा कमजोर पाइन्छ । बिद्यार्थीले घर परिवारका सदस्य र छिमेकीहरुबाट अरु विषयको सिकाइमा जति सहयोग प्राप्त गर्छ त्यति गणित विषयमा प्राप्त गर्न सक्दैन । घरायसी वातावण गणित सिकाइको लागि अनुकुल नभइदिंदा पनि बालबालिकाहरुको गणितको जग सुदृढ हुन सकिरहेको छैन ।