सामुदायिक विद्यालयको सञ्चालन, रेखदेख र
व्यवस्थापन गर्नको लागि प्रत्येक विद्यालयमा देहायका सदस्यहरू रहेको एक विद्यालय व्यवस्थापन समिति रहनेछः–
गठन प्रक्रिया
(क) अभिभावकले आफूहरु मध्येबाट छानी पठाएका दुईजना महिला सहित चारजना -- सदस्य
(ख) विद्यालय रहेको गाउँपालिका वा नगरपालिकाको
सम्बन्धित वडाको वडा अध्यक्ष वा वडा समितिका सदस्यहरुमध्येबाट सो वडा समितिले मनोनयन गरेको सदस्य –सदस्य
(ग) विद्यालयका संस्थापक, स्थानीय बुद्धिजिवी, शिक्षाप्रेमी, विद्यालयलाई निरन्तर दश वर्षदेखि सहयोग गर्ने वा विद्यालयलाई दश लाख वा सो भन्दा बढी नगद वा जिन्सी सहयोग गरेका व्यक्तिहरूमध्येबाट विद्यालय व्यवस्थापन समितिले मनोनीत गरेको एकजना महिला सहित दुईजना –सदस्य
(घ) विद्यालयका शिक्षकले आफूहरुमध्येबाट छानी पठाएको एकजना –सदस्य
(ङ) बिद्यालयको प्रधानाध्यापक -- सदस्य सचिब
विद्यालय व्यवस्थापन समितिका सदस्यहरुले
उपदफा (१) को खण्ड (क), (ख) वा (ग) बमोजिमका
सदस्यहरुमध्येबाट छानेको सदस्य सो समितिको अध्यक्ष हुनेछ ।
(२ख) विद्यालय व्यवस्थापन समितिको अध्यक्ष छनौट नभएसम्मका लागि वा अध्यक्षको अनुपस्थितिमा सो
समितिका ज्येष्ठ सदस्यले बैठकको अध्यक्षता गर्नेछ ।
काम कर्तब्य र अधिकारहरु
# बिध्यालयको सञ्चालन रेखदेख निरीक्षण र ब्यबस्थापन गर्ने ।
# बिध्यालयको लागि चाहिने आर्थिक स्रोत जुटाउने ।
# शिक्षकलाई तालिमको लागि छनोट गर्ने ।
# शिक्षकहरुको सेवाको सुरक्षा र सम्बर्धन गर्ने ।
# बिद्यालय को स्रोत बाट बेहोर्ने गरी शिक्षक तथा कर्मचारी नियुक्त गर्ने । त्यसरी नियुक्त शिक्षक तथा कर्मचारीलाई नेपाल सरकारले समान तहका शिक्षक तथा कर्मचारीलाई तोकि दिएको तलब स्केलमा नघटाई तलब भत्ता खुवाउने ।
# नेपाल सरकार बाट स्वीकृत भएको दरबन्दीको शिक्षक पद रिक्त हुन आएमा स्थायी पूर्तिको लागि सो पद रिक्त भएका मितिले पन्ध्र दिन भित्र जिल्ला शिक्षा कार्यालयमा लेखी पठाउने ।
# बिद्यालय का शिक्षक तथा कर्मचारीहरुको हाजिरि जाँच गरी गयल हुने शिक्षक वा कर्मचारी ऊपर आबश्यक कारबाही गर्ने । तथा आबश्यकतानुसार आफ्नो राय सहितको प्रतिबेदन कारबाहीको लागि जिल्ला शिक्षा कार्यालयमा पठाउने ।
# बिद्यालय को शैक्षिक स्तर बृद्धि गर्न आबश्यक सामान तथा शैक्षिक सामाग्रीको ब्यबस्था गर्ने ।
# नेपाल सरकारबाट सञ्चालन हुने बिभिन्न कार्यक्रम हरुमा बिद्यालयलाई सरिक गराउने ।
# बिद्यार्थी हरुले पालना गर्नु पर्ने आचार संहिता बनाई लागू गर्ने ।
# शिक्षक हरुको अभिलेख अध्याबधिक गराई राख्ने ।
आदि।